Pierre Clemens door Georges Meurant. April 2003.

De kunstenaar van vandaag staat voor de toppen van het grote "alles geschapen" sinds het Paleolithicum, rechtstreeks of via de media toegankelijk. Als hij niet verdrinkt in de hedendaagse variant, voorbij het idee gaat dat alles al gedaan is, gaat hij aan de slag. Het werk dat hij aan het oog voorstelt is gemaakt om de blik te vangen en zo door te dringen tot de zintuigen, voorbij het bewuste, zodra het begrip van zijn beeldtaal het beroep op het intellect vermindert, zodra de open debatten verstommen. Om de toeschouwer te bereiken, om op hem in te werken, om hem te activeren, heeft hij op de een of andere manier de energie nodig om zich tot hem uit te strekken.

Pierre Clemens zet zijn reis voort, onder andere gedaanten en met andere middelen. De bergen die hij vroeger aan het oppervlak van de met zwart behandelde lithografische steen onttrok, verkrijgt hij nu aan de hand van drie punten die met de passende software-instrumenten zijn bewerkt. Hij heeft een verzameling primaire vormen opgebouwd die, wanneer ze mechanisch worden opgelegd op een beeld van zijn keuze, de natuurlijke dynamiek nabootsen die al lang zijn verbeelding inspireert. Hij streeft naar de studie van de steen in zijn zuiverheid, de signalering van de lineaire ontwikkeling door de vermenigvuldiging van fotografische details die, in de illusie van volume, de groei van de lijn laten zien, de toevalligheden van haar voortgang, de gevaren van haar bifurcaties en haar demultiplicatie door vertakkingen. Van uitvergroot detail naar weidsheid, Clemens gaat op zoek naar ruimte, tussen verschijning en structuur. De combinaties concretiseren leemten die des te schrijnender zijn omdat de basis die hij tracht te leggen, gevoed door absoluten, zintuiglijke waarneming en concept door elkaar haalt.

De aarzeling van de tekening en haar extreme gevoeligheid hebben plaatsgemaakt voor de efficiëntie en de snelheid van de vermenigvuldiging van beelden die in enorme caleidoscopische combinaties worden geconfronteerd. Computers zijn zeker slechts een werktuig, maar een geducht werktuig voor het verstand, dat het soms confronteert met stichtelijke waarheden, soms met misleidingen. Op dezelfde manier is de foto, eens de waarborg van objectiviteit, nu niets meer dan geordende vormen, volgens een bepaalde voorstelling, die de berekening van een automaat bijvoorbeeld zal omvormen tot uitgestrekte landschappen uit de film die de lage hoogtevlucht toont van een tellurische schok die zich, naar het schijnt, blijft voltrekken in een krankzinnige duur of de meest extreme traagheid, ten opzichte van het ritme van ons leven. Deze landschappen van fouten, beslissend in hun emblematische geografie, worden in feite slechts virtueel overvlogen, het resultaat van de 3D-bewerking van een foto die de kunstenaar in profiel voorstelt, anamorfoses kortom, maar waarvan we nauwelijks de gezichtshoek zullen vinden. De software heeft de breuk geproduceerd uit een eenvoudig verschil in lichtsterkte dat buitengewoon geaccentueerd is. Water, lucht, schaduwen, planten soms: deze software is ontworpen om geloofwaardige landschappen te creëren, met een naturalistische precisie en toch gebaseerd op het uitvergroten van contrasten.

Wat is het verband tussen de identiteit die wordt gezocht en de exploitatie van oppervlakte-ongelukken van een verschijning die reeds door de lens is gereduceerd? "Ik ben het landschap" is een omkering of de binnenkant van een masker. Is het om een mysterie te voeden? Pierre projecteert zichzelf in het minerale universum zoals, denkt hij, de Chinezen in marmer. Maar de Droomsteen onthult geen identiteit, alleen de natuurlijke energie die de geleerde herkent, tot op het punt dat hij het moment benoemt. En de Tao is niet gewoon binair. Haar stroom omarmt wie in zijn vlees, voor een ogenblik of voor altijd, de cascade van mutaties waarneemt die regelt wat is. Het werk eist van zichzelf dat je je aan jezelf houdt. Meesterschap of gevoeligheid zijn op zijn best een illusie. Clemens zocht geleidelijk zijn weg naar zichzelf, puttend uit zijn innerlijke zelf in plaats van te weten wat te doen of te zeggen. Het is in de duur van dergelijke reizen, door opeenvolgende mutaties, dat het werk wordt gemaakt. De gekozen oriëntatiepunten markeren onmetelijkheden, aan weerszijden van de dualiteit. De beat van bewustzijn - onbewustheid versmelt met die van positief - negatief, in de fotografische zin.

"Portrait of a Skull" laat de kloof zien tussen de foto van het object (een beschilderd kleimodel) en de verwerking van de opname door software, met de toevoeging van bewolkte luchten en stilstaand water. "Gameland" is een spel van luchtstippen gemaakt van screen captures op een vluchtsimulator, een duizeling zonder zwaartekracht, waarvan de blikken in spiegelbeeld antwoorden op het "Multi-portret" van de blik van de kunstenaar. "ijdelheden" brengt deze twee thema's samen, meer luchtig, meer onpersoonlijk. Dynamiek of de suggestie daarvan, een alomtegenwoordige tijdsdimensie, de opening van ruimten, ook al zijn ze fictief: de elementen komen samen, waarvan de versmelting de activiteit van dit werk zal opleggen. Maar als soms het bewustzijn van de geest nodig is om het deel van de spanning waar te nemen dat zich niet eerst tot het lichaam richt en dus niet op het onbewuste, dan is het soms integendeel het lichaam dat wij moeten verlaten om het deel te ontvangen dat op onze zintuigen en dus op onszelf inwerkt, ook al nemen wij niet bewust deel aan de doeltreffendheid ervan. Laten we niet vooruitlopen, de puzzel is nog niet klaar. Clemens vermenigvuldigt zijn variaties van gerichte reeksen, gezet in verschillende contrasten. Contrast is voor de waarneming wat paradox is voor het intellect. Kan het zijn dat dergelijke antagonismen hun effecten bundelen? Dit gebeurt in werken met samengestelde dimensies (cinema, opera). Voor hen die alleen planair zijn, is de poging om het "onmogelijke" te overwinnen een uitstekende motor voor de schepping.